در سال‌های اخیر روش‌های مختلفی برای نگهداری دراز مدت مرکبات بعد از برداشت به کار گرفته شده است. هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارند. روش‌هایی مانند ضدعفونی کردن میوهها، شستشوی میوهها با مایع ظرفشوئی، پوشش میوهها با واکس‌های حاوی قارچ کش، و مواردی از این قبیل سال‌ها است که توسط باغداران و سورتینگ داران انجام می گیرد. هدف اصلی از انجام این عملیات، حفظ کیفیت مرکبات در طول دوره انبار داری و در نهایت رساندن میوه مرغوب به دست مصرف کننده نهائی می‌باشد.
به گفته کارشناسان وزارت کشاورزی، در سال‌های نه چندان دور، “تلفات پس از برداشت” (post-harvest decay) مرکبات در ایران چیزی در حدود ۳۰ درصد بوده است. با گذشت زمان و بالا رفتن سطح آگاهی باغداران و سورتینگ داران، امروزه در ایران تلفات کمتر از 5 درصد امری قابل دسترسی تلقی می گردد. یکی از روش‌هایی که موجب این موفقیت قابل توجه در نگهداری مرکبات گردیده روشی است که اصطلاحا “آب درمانی” یا “گرما درمانی” نامیده می شود. در این روش مرکبات تازه چین در محلول آب گرم، که حاوی مواد ضد عفونی کننده و نگهدارنده نیز می باشد، برای مدت زمان مشخصی غوطه ور شده و سپس از آب گرم خارج و پس از خشک شدن سطح میوه، در پاکت های نایلونی بسته بندی شده و در سردخانه یا انبارهای فنی نگهداری می شوند. انجام موفقیت آمیز این کار مستلزم داشتن دانش و تجربه و رعایت نکات فنی و بهداشتی، و از همه مهم تر، استفاده از مواد نگهدارنده مناسب در محلول آب گرم مورد استفاده می‌باشد.
محلول ترکیبی سیتروگارد که در چند سال اخیر در دسترس باغداران و سورتینگ داران قرار گرفته، یکی از بهترین و کارآمدترین موادی است که می تواند در حوضچه های آب درمانی مورد استفاده قرار گیرد. این محلول، ترکیبی از قارچ کش های موثر(ایمازالیل و پیری متانیل) بوده که عملا بهترین کارآئی را در حفظ سلامت مرکبات نشان داده است. وجود هورمون های رشد، نکته مثبت دیگری در محلول سیتروگارد است که به حفظ طراوت و شادابی میوه و سبز نگهداشتن دمچه مرکبات کمک می کند. در زمستان سال 1403 محلول سیتروگارد توسط کارشناسان مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان مورد آزمایش قرار گرفت و تاثیر گذاری آن، حتی در شرایطی که مرکبات مصنوعا به قارچ های مختلف آغشته شدند، اثبات گردید. گزارش کارشناسان “مرکز تحقیقات” تحت عنوان ” ” منتشر شده و در اینترنت موجود است.
بهترین دما و رطوبت برای نگهداری مرکبات در سردخانه به قرار زیر است:
پرتقال تامسون و ناول: دمای ۴ تا ۵ درجه سانتیگراد با رطوبت ۸۵ تا ۹۵ درصد
نارنگی انشو و کلمانتین: دمای ۴ تا ۷ درجه سانتیگراد با رطوبت ۸۵ تا ۹۵ درصد
گریپ فروت: دمای ۱۱ تا ۱۳ درجه سانتیگراد با رطوبت ۸۵ تا ۹۵ درصد
لیمو: دمای ۹ تا ۱۱ درجه سانتیگراد با رطوبت ۸۵ تا ۹۵ درصد
شیوه استفاده از محلول سیتروگارد
محلول نگهدارنده سیتروگارد به صورت دو گالن ۱۰ لیتری که هر کدام حاوی مواد متفاوتی هستند به بازار عرضه می گردد. برای شروع کار ابتدا ۷ لیتر از هر گالن را در ۱۰۰۰ لیتر آب گرم (با دمای ۴۵ درجه) ریخته و هم می‌زنیم. سپس پرتقال‌ها را به مدت ۲ دقیقه در محلول آب گرم غوطه ور نگهداشته و بعد آنها را بیرون می آوریم. (پس از شستشوی ۲۵ الی ۳۰ تن پرتقال، ۱ لیتر محلول از هر یک از گالن‌ها به حوضچه اضافه می کنیم و به عملیات ادامه می دهیم). بعد از خارج کردن پرتقال‌ها از آب، پرتقال‌ها را در جای خنک (بیرون از سردخانه) نگهداری می کنیم تا سطح خارجی میوهها خشک شود. پس از خشک شدن سطح پرتقال‌ها، آنها را به صورت تکی در پاکت‌های نایلونی کوچک قرار داده و درب پاکت‌ها را می‌بندیم.
رعایت نکات زیر به موفقیت عملیات آب درمانی کمک می کند.